Dù bạn làm công việc gì và ở vị trí nào thì tư duy sáng tạo luôn giữ vai trò quan trọng trong quá trình làm việc của bạn. Vậy bạn đã bao giờ tìm hiểu về khái niệm tư duy sáng tạo là gì và vì sao nó lại cần thiết trong cuộc sống, công việc của bạn. Chuyên gia Phan Thanh Bình, giám đốc công ty Trí Tuệ Việt sẽ giúp bạn tìm thấy câu trả lời dưới đây.

Trước hết chúng ta cùng tìm hiểu về khái niệm tư duy. Tư duy là khả năng bắt tay vào một vấn đề hoặc công việc và giải quyết nó một cách thông minh (hoặc lý trí) và cung cấp một sự giải thích hợp lý cho giải pháp đưa ra (Thinking is the ability to attack a problem or task and solve it intelligently (or rationally) and provide a reasonable explanation for the solution.Beyer, B. K. (1988)). Như vậy tư duy là sự khởi nguồi của mọi hoạt động của con người. Và đó cũng là điểm duy nhất phân biệt giữa con người và con vật. Các con vật đều hoạt động theo bản năng. Khi một con vật đói, nó sẽ làm theo bản năng là tìm đồ ăn và sẽ ăn ngay khi thấy đồ ăn chứ không cần để ý đó có phải là đồ ăn của nó hay không. Con người khi đói cũng tìm đồ ăn nhưng chỉ ăn nếu đó là đồ ăn của mình, còn nếu không phải là đồ ăn của mình thì mình sẽ có một ứng xử phù hợp. Tức là chúng ta hành động theo tư duy. Và cũng nhờ đó mà chúng ta có thể làm được những việc mà con vật không thể làm được. Chúng ta biết tạo ra một cộng đồng mạnh trên toàn thế giới và trở thành sinh vật mạnh mẽ nhất trên hành tinh này. Và trên thực tế có rất nhiều loại tư duy, nhưng trong khuôn khổ phạm vi này chúng ta sẽ cùng tìm hiểu về hai loại tư duy hay áp dụng hiện nay, đó là tư duy sáng tạo và tư duy logic.

Tư duy sáng tạo (creative thinking skills) là quy trình tạo ra nguyên bản hoặc suy nghĩ mới, thiết kế mới hoặc sản phẩm mới. (Bloom 1956). Tư duy sáng tạo bao gồm: thứ nhất là khả năng tạo ra nhiều ý tưởng mới nhanh chóng và đúng đắn; thứ hai là khi có vấn đề thì khả năng truy xuất thông tin được thực hiện nhanh chóng và kịp thời; thứ ba là với một lượng thông tin cho sẵn, không nhiều, nhưng chúng ta dùng trực giác của mình để có thể đưa ra kết luận khả dĩ với lượng thông tin ít nhất. Như vậy là khi chúng ta gặp một vấn đề, khi chúng ta gặp một tình huống hoặc chúng ta muốn tìm một hướng đi mới, giải pháp mới thì tư duy sáng tạo chính là loại hình tư duy giúp chúng ta thực hiện được điều đó.

Nền tảng của tư duy sáng tạo thường đi từ cái riêng đến cái chung. Đó là hình thức tư duy quy nạp (không phải diễn dịch). Có nghĩa là từ những sự vật riêng lẻ mà chúng ta quan sát được, chúng ta tìm hiểu được từ đó chúng ta tìm ra được cái chung của sự vật, sự việc đó, của hoạt động đó. Và chúng ta căn cứ vào những thực tế, những hiện tượng, những sản phẩm, những dịch vụ còn thiếu, chưa hoàn thiện để chúng ta tìm cách tạo ra những cái mới.

Lợi ích của tư duy sáng tạo

1. Tạo ra cách làm mới
2. Tạo ra sản phẩm/ dịch vụ mới. Dịch vụ này, sản phẩm này có thể là mới 100% hoặc cũng có thể chỉ là mới một phần bằng cách cải tiến sản phẩm/ dịch vụ cũ.
3. Khi chúng ta tìm cách cải thiện cách làm hiện tại theo tư duy sáng tạo sẽ giúp tiết kiệm chi phí/ công sức. Từ đó tạo ra lợi ích cho cá nhân, tổ chức hoặc cho cộng đồng và tiết kiệm được cho xã hội.
4. Áp dụng tư duy sáng tạo để luôn tìm ra những dịch vụ/ sản phẩm làm hài lòng khách hàng. Từ đó giúp tăng tỷ lệ khách hàng trung thành cho cá nhân, tổ chức.

Từ những lợi ích trên, chúng ta có thể thấy tư duy sáng tạo giúp tăng năng suất lao động và mang lại những lợi ích thiết thực không chỉ về mặt kinh tế mà còn về khía cạnh xã hội. Trước đây chúng ta làm nông nghiệp với hình thức cái cày đi trước, con trâu theo sau nên năng suất lao động rất thấp nhưng khi chúng ta chế tạo chiếc máy cày thì năng suất gấp hàng chục, hàng trăm lần con trâu. Và qua đó chúng ta cũng tạo ra những lợi ích xã hội rất to lớn. Và như vậy chúng ta thấy rằng tư duy sáng tạo giúp chúng ta tạo ra những hiệu quả vượt trội và tạo ra giá trị, của cải rất lớn cho xã hội.

Các kiểu sáng tạo

Có ba kiểu sáng tạo mà chúng ta thường hay áp dụng. Thứ nhất là những sáng tạo nhỏ như: tạo ra một sản phẩm hoặc cải tiến một dịch vụ, hoặc một cách làm. Cách sáng tạo này thường áp dụng cho những cá nhân hoặc là một nhóm nhỏ. Kiểu sáng tạo thứ 2 thuộc về những phòng ban, đơn vị, nhóm lớn nghiên cứu những chương trình lớn hơn ví dụ như hoàn thiện hệ thống dịch vụ khách hàng, tạo ra những sản phẩm mới, dịch vụ mới cho công ty, sáng tạo ra những máy móc, thiết bị mới. Và kiểu thứ ba là chúng ta đổi mới, sáng tạo ra toàn bộ hệ thống, công nghệ, chiến lược và phương pháp để có thể cải tiến về công nghệ cho công ty. Hiện nay tốc độ đổi mới công nghệ rất nhanh, bình quân khoảng 3-5 năm. Do vậy, việc ứng dụng tư duy sáng tạo sẽ giúp chúng ta nhanh chóng thay đổi những công nghệ, dịch vụ, sản phẩm để ngày càng phục vụ khách hàng tốt hơn.

Chủ đề Phương pháp tổ chức hoạt động đổi mới sáng tạo cho doanh nghiệp, với 5 chuyên đề do ông Phan Thanh Bình Giám đốc Công ty đào tạo và tư vấn Trí tuệ Việt và ông Nguyễn Quốc Minh – Giám đốc Công ty CP Quốc tế Minh Quân sẽ giúp bạn có thêm kiến thức về đổi mới, sáng tạo để áp dụng vào cuộc sống và công việc của mỗi cá nhân, tổ chức.

Chi tiết truy cập: https://phobienkienthuc.doimoisangtao.vn, đây cũng là địa chỉ giới thiệu các chủ đề phổ biến kiến thức trực tuyến và trực tiếp do Sở Khoa học và Công nghệ TP.HCM phối hợp với các đối tác tổ chức đồng thời là địa chỉ ghi nhận, tổng hợp các nhu cầu phổ biến kiến thức của cộng đồng về khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo.

Thông tin chi tiết liên hệ: 028.3825.8857 – truyenthong@cesti.gov.vn