Hiện nay, đổi mới sáng tạo không chỉ là mối quan tâm hàng đầu của các tập đoàn, các doanh nghiệp mà còn được thúc đẩy trong các cơ quan, đơn vị nhà nước – khu vực vốn được xem là chỉ làm theo các quy trình, quy định. Việc nâng cao nhận thức và đẩy mạnh hoạt động đổi mới sáng tạo ở khu vực công không chỉ mang lại hiệu quả cho chính khu vực công mà còn đem lại lợi ích to lớn cho khu vực tư, cho xã hội.

Thực tiễn cho thấy, hoạt động đổi mới sáng tạo trong khu vực công có rất nhiều, ví dụ bài toán làm thế nào để chống thất thu thuế. Để giải quyết bài toán này cần có sự phối hợp của nhiều bên để xem xét vì sao họ trốn thuế, đối tượng nào trốn thuế và họ trốn như thế nào…Mình có thể sáng tạo ra nhiều giải pháp, sau đó chọn ra giải pháp khả thi nhất, nhất là trong bối cảnh cách mạng 4.0 hiện nay, có rất nhiều công nghệ (phân tích dữ liệu lớn, trí tuệ nhân tạo…), cung cấp cho chúng ta nhiều sự lựa chọn. Hoặc một vấn đề cũng rất nhức nhối hiện nay là làm thế nào để chống xả thải trái phép, bởi cứ công an môi trường tới thì họ tắt, công an đi thì họ lại mở ra…Như vậy, có giải pháp nào để giảm thiểu, có thể chưa giải quyết được tuyệt đối nhưng cũng phần nào giảm được tình trạng xả thải này. Để giải quyết vấn đề này, các cá nhân, tổ chức liên quan cần ngồi lại với nhau để cùng phân tích, tìm kiếm giải pháp, nhất là trong bối cảnh hiện nay, công nghệ hỗ trợ cho chúng ta rất đắc lực. Hoặc một bài toán rất dễ thấy là sáng sớm tại các bệnh viện, chúng ta thấy có rất nhiều người xếp hàng dài chờ khám. Nếu đặt mình là một cụ ông và đi từ sáng sớm chờ tới trưa mới được khám thì mình sẽ đặt câu hỏi làm thế nào để giải quyết được việc xếp hàng chờ cả buổi sáng như thế. Và khi các tổ chức, đơn vị có bài toán rất rõ, thậm chí là giải pháp rất rõ thì các trường, viện cũng sẽ rất đỡ trong việc tìm cách để phối hợp, hỗ trợ cho chúng ta.

Bên cạnh đó cũng có một thực tế là trong hoạt động chuyển đổi số hiện nay, có khá nhiều nơi xây dựng dự án nhưng chủ yếu là mua các thiết bị, các phần mềm…Khi xem các dự án này, tôi chưa hiểu đơn vị đó muốn giải quyết vấn đề gì, đã nghiên cứu xây dựng mô hình giải quyết vấn đề đó chưa, tối ưu hoá toàn bộ mô hình chưa. Từ đó mới đưa công nghệ vào giúp mình hiện thực hoá ý tưởng mô hình đó, đây là bước rất quan trọng. Nếu không có mô hình, khi mua camera, đơn vị sẽ không biết là nên dùng phần mềm nào, giám sát ai, giám sát việc gì, giám sát như thế nào…Do vậy khi triển khai cần xây dựng mô hình sau đó mới triển khai dự án.

Có thể nói trên đây là những vấn đề thường gặp ở khu vực công và chúng ta hoàn toàn có thể giải quyết được với trình độ công nghệ hiện nay. Và các vấn đề trên chúng ta có thể tổng hợp thành 4 nhóm sản phẩm đổi mới sáng tạo trong khu vực công như sau:

Nhóm sản phẩm dịch vụ

Đây là nhóm cung cấp các dịch vụ (service). Mặc dù chúng ta đều hiểu rằng các dịch vụ này đều đã được quy định hướng dẫn chi tiết nhưng trong cách thức triển khai, quy trình triển khai…mình có thể sáng tạo trong khuôn khổ một cách tốt nhất. Ví dụ thay vì người dân phải đến trực tiếp các cơ quan để thực hiện các hồ sơ thủ tục thì hiện nay có thể làm hồ sơ trực tuyến. Hoặc là hiện nay các cơ sở dữ liệu công dân của công an đang ngày càng được cập nhật hoàn thiện, qua đó chỉ cần xác minh trực tuyến không cần phải trở về địa phương xác thực, sao y công chứng…

Nhóm sản phẩm quy trình

Chỉ cần chúng ta đảm bảo theo quy trình, trên cơ sở đó chúng ta có thể sáng tạo để nâng cao hiệu quả công việc. Ví dụ, ở nước Úc, để đảm bảo cho người vô gia cư có chỗ ngủ và tắm rửa vào buổi tối, nhà nước đã đồng ý chi cho mỗi người một khoản tiền. Tuy nhiên, nguồn nhân lực của đơn vị được giao triển khai rất mỏng, trong khi người vô gia cư thường xuyên di chuyển trên một địa bàn rất rộng nên việc phát tiền đảm bảo kịp thời, đúng người rất khó. Để giải quyết bài toán này, đơn vị triển khai đã tìm đến vườn ươm và chia sẻ khó khăn của mình với mong muốn làm thế nào để có thể hỗ trợ đúng đối tượng, kịp thời và đúng mục đích (đảm bảo tiền chi cho người vô gia cư chi tiêu đúng mục đích là chi cho việc có chỗ tắm rửa và ngủ nghỉ mỗi ngày). Sau khi nghe bài toán các startup đã khảo sát người vô gia cư và phát hiện hầu hết họ đều có điện thoại thông minh. Bên cạnh đó, trên địa bàn Thành phố cũng đã có dịch vụ nhà cho thuê. Do vậy các startup đã xây dựng công cụ đặt phòng trực tuyến và chi tiền mỗi ngày cho người vô gia cư thông qua việc chuyển khoản cho các chủ nhà cho thuê.

Nhóm sản phẩm quy định

Đối với hạng mục này thường những ý tưởng sáng tạo sẽ được triển khai bởi cấp ra quy định.

Nhóm sản phẩm chính sách

Đây là nội dung mà thường các quận, huyện, Thành phố sẽ thực hiện triển khai. Ví dụ như chính sách hỗ trợ người nghèo, …

Trên đây là 4 nhóm sản phẩm chính trong khu vực công mà mỗi cán bộ, công chức, viên chức có thể xem xét để triển khai các hoạt động đổi mới sáng tạo. Việc triển khai hiệu quả hoạt động này sẽ không chỉ mang lại lợi ích cho mỗi đơn vị mà còn nâng cao chất lượng phục vụ xã hội, giúp người dân hài lòng và tin tưởng hơn vào chất lượng dịch vụ công. Tuy nhiên, hiện nay vẫn còn một số rào cản mà mỗi cán bộ, công chức, viên chức cần vượt qua như: Tính quan liêu (ngồi phòng giấy, không thực tế nên thiếu thông tin, thiếu sự thấu cảm để giải quyết những vấn đề đang tồn tại); Thiếu tinh thần khởi tạo (nghĩa là luôn chủ động quan sát để tìm thấy những cơ hội và trong những cơ hội đó sẽ chọn ra ý tưởng khả thi để triển khai). Đồng thời có tinh thần dám mạo hiểm, chấp nhận rủi ro. Với những đặc điểm này của tinh thần khởi tạo thì việc áp dụng vào khu vực công khá khó khăn. Do vậy mà vừa qua Trung ương đã ra Kết luận số 14-KL/TW ngày 22/9/2021 của Bộ Chính trị về chủ trương khuyến khích và bảo vệ cán bộ năng động, sáng tạo vì lợi ích chung.

Chủ đề Đổi mới sáng tạo trong khu vực công được trình bày bởi ông Nguyễn Việt Dũng, Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ Thành phố Hồ Chí Minh sẽ giúp cho mỗi cá nhân, tổ chức, nhất là các công chức, viên chức có thêm kiến thức và nâng cao hiệu quả hoạt động đổi mới sáng tạo tại đơn vị. 

Chi tiết truy cập: https://phobienkienthuc.doimoisangtao.vn, đây cũng là địa chỉ giới thiệu các chủ đề phổ biến kiến thức trực tuyến và trực tiếp do Sở Khoa học và Công nghệ TP.HCM phối hợp với các đối tác tổ chức đồng thời là địa chỉ ghi nhận, tổng hợp các nhu cầu bổ sung kiến thức của cộng đồng về khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo.

Thông tin chi tiết liên hệ: 028.3825.8857 – truyenthong@cesti.gov.vn.